اختلالات شخصیت چیست و چه علائمی دارد؟

اختلالات شخصیت گروهی از مشکلات روانشناختی هستند که باعث می‌شوند فرد در شیوه فکر کردن، احساس کردن، و تعامل با دیگران دچار الگوهای ناسازگار و پایدار شود. این الگوها اغلب از نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شوند و اگر درمان نشوند می‌توانند به مشکلات جدی در روابط، کار و کیفیت زندگی منجر شوند.

دسته‌بندی اختلالات شخصیت

بر اساس طبقه‌بندی DSM-5، اختلالات شخصیت به سه گروه اصلی (خوشه) تقسیم می‌شوند:

خوشه A: عجیب و غیرعادی

• اختلال شخصیت پارانوئید: بی‌اعتمادی شدید به دیگران و سوءظن مداوم
• اختلال شخصیت اسکیزوئید: دوری از روابط اجتماعی و ابراز نکردن احساسات
• اختلال شخصیت اسکیزوتایپی: افکار جادویی و رفتارهای عجیب و غریب

خوشه B: نمایشی و هیجانی

• اختلال شخصیت ضد اجتماعی: بی‌توجهی به حقوق دیگران و بی‌مسئولیتی
• اختلال شخصیت مرزی (Borderline): نوسانات هیجانی شدید و ترس از رها شدن
• اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic): نیاز مداوم به جلب توجه
• اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic): احساس برتری و خودمحوری افراطی

خوشه C: مضطرب و ترسو

• اختلال شخصیت اجتنابی: ترس از انتقاد و طرد شدن
• اختلال شخصیت وابسته: نیاز افراطی به مراقبت و حمایت دیگران
• اختلال شخصیت وسواسی-جبری (OCPD): کمال‌گرایی و کنترل‌گری بیش از حد

علائم شایع اختلالات شخصیت

• الگوهای رفتاری پایدار و انعطاف‌ناپذیر
• مشکلات جدی در روابط نزدیک یا اجتماعی
• واکنش‌های عاطفی نامتناسب با موقعیت‌ها
• ناتوانی در مدیریت استرس یا تعارض‌ها

درمان اختلالات شخصیت

برای درمان اختلالات شخصیت، اولین گام آگاهی و پذیرش مشکل است. روش‌های درمانی رایج شامل:

• روان‌درمانی فردی و گروهی (CBT و DBT)
• آموزش مهارت‌های بین‌فردی
• در برخی موارد دارودرمانی تحت نظر روانپزشک

رزرو وقت مشاوره